O Centro de Investigación e Tecnoloxía Matemática de Galicia (CITMAga) está a desenvolver un proxecto pioneiro que busca tratamentos personalizados para persoas afectadas por vertixe persistente, un trastorno incapacitante causado por alteracións no oído interno. A iniciativa conta coa colaboración dos complexos hospitalarios universitarios de Santiago (CHUS), Lugo (HULA) e Pontevedra, e está coordinada polos investigadores da Universidade de Santiago de Compostela (USC) Alberto Pérez Muñuzuri e Ismael Arán Tapia.
A vertixe persistente orixínase cando partículas de calcio se desprenden do seu lugar habitual no utrículo e alteran o movemento do líquido endolinfático nos canles semicirculares, estruturas do oído interno responsables do equilibrio. Este desaxuste provoca que o cerebro reciba información errónea sobre os movementos da cabeza, causando a sensación de rotación ou caída.
Un dos maiores retos no tratamento da vertixe é a diversidade na xeometría dos canles do oído interno, o que dificulta a eficacia das manobras tradicionais empregadas para recolocar as partículas. Para abordar este problema, os investigadores están a empregar técnicas avanzadas como a resonancia magnética e o procesamento de imaxes en 3D, coas que poden reconstruír a estrutura específica dos canles en cada paciente.
“Coñecer a xeometría exacta permítenos aplicar algoritmos de intelixencia artificial e simulacións dinámicas para modelar o comportamento do líquido endolinfático e das partículas responsables da vertixe”, explica Muñuzuri.
A ferramenta desenvolvida polo CITMAga integra ecuacións matemáticas que simulan o movemento dos fluídos e partículas nos canles do oído interno. Estas simulacións están a realizarse no Centro de Supercomputación de Galicia (CESGA) e permiten planificar tratamentos específicos para cada paciente.
No ámbito clínico, o equipo dispón dunha cadeira especial que permite colocar ao paciente na posición precisa determinada polas simulacións. Ademais, mediante o uso de gafas especiais, os médicos poden verificar a correcta aplicación do tratamento en tempo real.
Os ensaios clínicos, realizados en pacientes dos hospitais de Santiago, Lugo e Pontevedra, lograron resultados positivos na maioría dos casos tratados. “É moi satisfactorio axudar a persoas que sofren un trastorno tan limitante, mellorando a súa calidade de vida e permitindo que recuperen actividades cotiás como conducir ou traballar”, sinala un dos investigadores da USC.
O equipo de investigación busca agora expandir o estudo a outros hospitais de España e Portugal para validar o enfoque en diferentes contextos clínicos. Ademais, destacan a versatilidade do seu traballo en dinámica de fluídos e procesamento de imaxes, coa posibilidade de adaptalo a outras doenzas.
