Que teñen en común Galiza e a illa da Madeira? Á primeira vista, podería parecer que non moito, pero unha ollada máis atenta revela unha conexión quizáis xa non tan inesperada: os eucaliptos. Esta especie, orixinaria de Australia, domina moitas das paisaxes destas dúas rexións con consecuencias visibles tanto para a economía como para os ecosistemas naturais.
Na Madeira, os eucaliptos comezaron a ser plantados no século XIX como parte de proxectos de reforestación para recuperar áreas degradadas. En Galiza, a historia é similar, pero cun enfoque industrial máis marcado: o crecemento rápido desta especie converteuna nunha das principais materias primas para a produción de papel e madeira.
Con todo, a proliferación dos eucaliptos tamén trouxo desafíos. Esta árbore é unha especie invasora que compite coas autóctonas, empobrece os solos e aumenta o risco de incendios forestais debido á alta inflamabilidade dos seus aceites. A secretaria do Ambiente de Madeira, Susana Prada, resume esta problemática coa súa declaración:
“A batalla contra as invasoras non se perde nin se gaña, é unha loita continua.”
Na illa, as políticas de reforestación con plantas autóctonas, como as pertencentes ao bosque de laurisilva (Patrimonio da Humanidade), rexistran taxas de éxito do 80%. Porén, en Galiza a situación é máis complexa. A pesar de iniciativas para recuperar especies como carballos e castiñeiros, o eucalipto segue sendo a especie dominante. Agora, con proxectos como a proposta da empresa portuguesa Altri para instalar unha planta de macrocelulosa en Palas de Rei, o debate intensifícase. Este proxecto, que pretende aumentar a demanda de eucaliptos na rexión, xera preocupacións sobre o impacto ambiental e a presión sobre os ecosistemas naturais.
Os eucaliptos conectan Galiza e Madeira, pero tamén expoñen un reto común: atopar o equilibrio entre os beneficios económicos que ofrecen e a protección da biodiversidade. Como apuntou Susana Prada, esta é unha loita constante, na que a reforestación e a recuperación das especies propias do territorio xogan un papel fundamental para garantir un futuro sostible.