O centro social polivalente de Brión quedou pequeno na noite de onte, venres, para acoller a homenaxe que o Concello de Brión organizou en memoria de Carlos Rodrigues Brandão, o recoñecido antropólogo brasileiro falecido a mediados de 2023. Brandão, que pasou varias tempadas na parroquia de Ons nos anos noventa realizando investigacións sobre a vida na Galicia rural, deixou unha forte pegada tanto no municipio coma nas persoas que o coñeceron. “O noso concello quedou unido para sempre á súa figura, unha conexión mutua que será recordada eternamente”, expresou Sandy Cebral, concelleira de Cultura.
Durante a súa intervención, Cebral destacou a importancia desta homenaxe, afirmando que “era merecida e necesaria”. Segundo explicou, a intención inicial era realizala antes, para que Brandão puidese gozala en persoa, mais a pandemia de 2020 e o posterior falecemento do antropólogo impediron que iso fose posible. “Aínda que non está presente fisicamente, o seu legado continúa vivo entre nós, nas súas entrevistas, charlas, libros e fotografías”, engadiu Cebral, lembrando que Brandão doou o seu arquivo fotográfico ao Concello, que se conserva na biblioteca municipal.
O acto incluíu a inauguración da exposición fotográfica ‘Brandão 1993: Brión a ollo de antropólogo’, composta por imaxes capturadas durante as súas estadías en Ons. Estes paneis, cheos de retratos e escenas da Galicia rural, estarán dispoñibles para o público no centro social polivalente de Brión nas vindeiras semanas.
RECORDOS COMPARTIDOS POLOS SEUS AMIGOS
A homenaxe tamén contou cun emotivo faladoiro no que tres grandes amigos de Brandão compartiron anécdotas e vivencias coas máis de cen persoas presentes. Amancio Liñares Giraut, historiador, lembrou as numerosas feixoadas que compartiron en Ons, así como unha das entrevistas nas que Brandão describía Galicia como “un lugar onde o tractor convive coas meigas” e Santiago como “unha cidade milenaria dominada pola mocidade”. Estas reflexións mostran a peculiar ollada do antropólogo sobre a nosa terra, marcada pola súa capacidade para capturar a esencia do rural galego.
Pola súa banda, Iván Vilela, prestixioso musicólogo brasileiro, afondou na faceta multidisciplinar de Brandão, que transcendeu o ámbito antropolóxico para abarcar tamén a fotografía, a poesía e a literatura infantil. Vilela destacou que Brandão era “unha ponte entre a antropoloxía e a arte”, e puxo como exemplo o seu libro de fotografías titulado ‘Olladas’, onde capturaba principalmente as miradas das persoas novas nas romarías populares galegas. “Non se centraba nas tradicións ou nos traxes, senón no ollar da xente”, explicou Vilela.
O acto culminou cunha actuación musical a cargo de Iván Vilela e o saxofonista Pablo Castaño, quen tocaron varias pezas tradicionais brasileiras, ofrecendo un broche cultural que combinou música e recordo.
O LEGADO DE BRANDÃO EN BRIÓN E GALICIA
Carlos Rodrigues Brandão foi un recoñecido profesor da Universidade de Campinas (São Paulo) e un prolífico escritor, con máis de cen libros publicados en campos como a antropoloxía, a educación, a arte, o medio ambiente e a poesía. A súa obra acadou un gran recoñecemento tanto en Brasil como no estranxeiro, incluíndo edicións en español.
A súa relación con Galicia comezou en 1992, cando pasou catro meses en Ons realizando investigacións antropolóxicas sobre a vida rural galega. Este traballo derivou en varias publicacións, como Aldeas, A senda da estrela e O corpo cuberto de cores. Ademais, Luciano Pena, coordinador do evento, lembrou que Brandão deixou sen publicar unha ducia de títulos relacionados con Galicia, entre os que destaca A crónica de Ons, considerado o seu traballo máis importante sobre o mundo rural galego.
Entre as súas obras inéditas vinculadas a Galicia tamén figuran títulos como Com o sol de outono sobre os hombros e O caminho do fim do mundo, que continúan a agardar pola súa publicación.
Brandão faleceu en 2023 tras loitar contra unha leucemia agravada pola Covid-19. A súa memoria, con todo, segue viva en Brión, tanto polos seus libros como polas imaxes e historias que deixou como legado dunha vida dedicada ao estudo e á celebración da cultura galega.