A taxa turística deseñada polo Concello de Santiago en colaboración coa USC, que propón gravar as pernoctacións na cidade con entre 1 e 2,5 euros en función do tipo de establecemento, expón un modelo en que o tributo tería carácter autonómico pero a súa recadación e xestión recaería nos concellos que queiran aplicala.
A taxa turística deseñada polo Concello de Santiago en colaboración coa USC, que propón gravar as pernoctaciones na cidade con entre 1 e 2,5 euros en función do tipo de establecemento, expón un modelo en que o tributo tería carácter autonómico pero a súa recadación e xestión recaería nos concellos que queiran aplicala.
Así figura na proposta formal, que parte dunha análise do fenómeno turístico en Santiago para deseñar un proxecto de lei de creación da figura deste tributo a nivel galego, que o goberno local compostelán encabezado pola rexedora, Goretti Sanmartín, presentou este xoves en rolda de prensa acompañada polos seus autores, os catedráticos de Xeografía, Rubén Lois, e de Dereito Tributario, César García; e da edil de Turismo, Míriam Louzao.
A creación dunha taxa turística estaría amparada a nivel legal cunha lei autonómica que expón un modelo no que a Axencia Tributaria de Galicia (Atriga) encargaríase da súa recadación para a súa posterior cesión aos concellos, encargados de xestionar o 95% do solicitado nos seus municipios. O 5% restante iría destinado ao fondo autonómico de promoción turística.
Este marco legal permitiría que outros municipios galegos turistificados –a nivel xeral, como o caso de Santiago, ou de carácter estacional, como as zonas costeiras– tamén poidan aplicar, sempre de forma voluntaria, este gravámen que se limita ás pernoctaciones e que inclúe mecanismos de “gobernación” cos que implicar ao sector e á cidadanía sobre o destino dos fondos recadados.
Todo en resposta, segundo a alcaldesa, a “un clamor” que percibe na cidade compostelá, onde existe unha “maioría” que “reclama” a creación dun imposto deste tipo enfocado a “reequilibrar” os efectos da presión turística sobre os residentes na cidade. As estimacións do goberno local sitúan nos 3 millóns de euros a recadación anual da taxa na capital galega.
Por iso, apelou ao presidente da Xunta, Alfonso Rueda, a acceder a unha reunión institucional que, como recalcou, o goberno local solicita desde hai tempo na que abordar este asunto para que “non se dilate no tempo” e, mesmo, poida desenvolverse para que a súa aplicación poida chegar xa en 2025.
O “IMPRESIONANTE” CRECEMENTO SEGUIRÁ EN AUMENTO
A proposta legal e administrativa para encaixar o novo tributo vai acompañada dunha análise da evolución o turismo en Santiago e o seu efecto sobre a cidade e os seus veciños tras dúas décadas de crecemento “impresionante” no número de visitantes, un fenónemo que, en palabras de Lois, “vai seguir en aumento” nos próximos anos.
O estudo elaborado por catedrático da USC pon o foco en que Santiago soporta unha presión turítica de 9,5 visitantes por cada habitante, dous puntos por encima de destinos similares á capital galega como Granada ou Toledo e 5 máis que grandes focos do turismo no Estado como Barcelona ou Sevilla.
Este fenómeno de “turistificación” da cidade, que afecta máis os residentes en zonas onde “se concentran” os fluxos como o centro histórico ou o barrio de San Pedro, provoca “a expulsión” de residentes ao estar vinculado ao incremento das vivendas turísticas que minguan a oferta de aluguer convencional e, ademais, tamén obriga á administración local a un maior esforzo en materia de prestación de servizos nunha cidade que, como resaltou Rubén Lois, soporta “o desnivel entre censados e número de usuarios máis grande do Estado e un dos maiores de Europa Occidental”.
Ademais, tamén obriga á administración local a un maior esforzo en materia de prestación de servizos nunha cidade que, como resaltou Rubén Lois, soporta “o desnivel entre censados e número de usuarios máis grande do Estado e un dos maiores de Europa Occidental”.
Neste sentido, Miriam Louzao puxo o acento en que o turismo “non é unha actividade inocua” que carrexa, ademais de efectos sobre as poboacións localas, unha serie de gastos de limpeza, acondicionamento de zonas verdes e prestación doutros servizos públicos para as arcas da administración local.
CRÍTICAS DA XUNTA
Pola súa banda, o director xeral de Turismo, Xosé Manuel Merelles afeou as formas do goberno de Santiago no que respecta ao deseño e remisión do informe da taxa turística que propón o equipo que dirixe Goretti Sanmartín. Así, atribuíu “deslealdade institucional” ao goberno local, e censurou que, á marxe das pernoctacións, na proposta non se aborden outras cuestións como o excursionismo.
Nun acto en Santiago, a preguntas dos medios, Merelles defendeu que a proposta debería abordarse no marco do Plan de Sustentabilidade Turística, do que participan tamén o goberno local e o Executivo estatal, ademais de defender que tería que existir “diálogo social e tamén cos empresarios turísticos”.
O DOBRE DE VISITANTES QUE HAI 20 ANOS
A análise da situación turística en Santiago parte das cifras oficiais do Instituto Nacional de Estatística na súa enquisa de ocupación hoteleira, que sitúan o número de visitantes anuais nos 900.000, “o dobre” que hai 20 anos.
Pero o informe dos expertos da USC incorpora información extraída do ‘big data’, é dicir, dos dispositivos de telefonía móbil, que elevan a 1,4 millóns de persoas as que visitaron Santiago en 2023.
Ademais do volume de visitantes, o estudo tamén estima unha prolonganción do período de tempada alta, que pasou de estar concentrado na época estival a alongarse a uns “entre sete ou oito meses ao ano”.
Todo isto leva a concluír a Rubén Lois que Santiago necesita ferramentas para regular os fluxos turísticos para facelos “sustentables” e “compatibles” coa vida cotiá dos veciños e o funcionamento dunha cidade como Compostela.
TAXA AOS EXCURSIONISTAS, EN “TRABALLO”
A preguntas dos medios, Louzao afirmou que o concello continúa en proceso de elaboración da proposta de taxa aos excursionistas, é dicir, ás persoas que visitan Santiago pero non pasan a noite na cidade, moitos deles chegados en autobuses.
Por iso, barallan a aplicación dun imposto especial para os autocares que oscilaría a súa contía en función do número de pasaxeiros, dado que, polo momento, descartan modelos como o de Venecia, no que se cobra polo acceso á cidade.
