O sistema socio-ecolóxico da pesca da anchoa no Golfo de Biscaia experimentou importantes transformacións tras o peche da pescaría entre 2005 e 2010. Estas mudanzas foron analizadas na investigación internacional titulada ‘A systemic approach to analyzing post-collapse adaptations in the Bay of Biscay anchovy fishery’, recentemente publicada na revista científica Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences. O estudo contou coa participación do profesor da Universidade de Santiago de Compostela e membro do CRETUS, Sebastián Villasante.
O traballo, que se posiciona como o primeiro estudo interdisciplinar sobre o impacto do peche desta especie en España e Francia, destaca que, malia a recuperación da poboación de anchoa, o sistema pesqueiro non volveu ao seu estado anterior ao colapso, perdéndose características socio-económicas significativas.
RESPOSTAS DESIGUAIS ANTE O COLAPSO
Os investigadores constataron que as perdas e ganancias derivadas do colapso da pesca da anchoa variaron entre os diferentes actores do sistema pesqueiro. En Francia, a redución máis significativa produciuse nos arrastreiros peláxicos, cunha diminución do 70% da flota. Pola súa banda, a flota vasca de cerqueiros tamén experimentou unha redución do 40% entre 2001 e 2009, mentres que a española viu reducida a súa capacidade nun 22%.
En Galicia, unha das rexións máis importantes para a pesca da anchoa en España, os comportamentos foron diferentes. Segundo o profesor Villasante, “moitos profesionais desprazáronse temporalmente ao sector da construción, pero volveron á pesca unha vez recuperado o stock na década de 2010. Outros cambiaron de especie obxectivo ou adaptaron as súas zonas de pesca”.
IMPACTO NOS PREZOS E NAS EXPORTACIÓNS
Durante a moratoria, os prezos da anchoa rexistraron un aumento significativo, especialmente en 2006, cando os prezos alcanzaron máximos históricos, chegando a 14€/kg en Francia. Trala crise, o sistema pesqueiro entrou nun novo réxime de prezos, que se estabilizaron en Francia pero continuaron baixando en España.
A nivel de exportacións, a moratoria impactou nas importacións de produtos frescos, mentres que as importacións de anchoas en conserva aumentaron notablemente, alcanzando as 10.000 toneladas en 2021. Villasante explicou que este aumento se debe á deslocalización de grandes plantas de procesado a Marrocos, onde o custo da man de obra é cinco veces menor.
Os investigadores esperan que esta análise retrospectiva sirva de base para comprender as respostas a longo prazo aos cambios socio-ecolóxicos na pesca e identifique mecanismos de gobernanza que apoien a sostibilidade dos sistemas pesqueiros fronte a futuras perturbacións.