Unha investigación realizada polo biólogo da Universidade de Santiago de Compostela (USC), Antón Vázquez Arias, revela as limitacións do uso de algas pardas para avaliar a contaminación das augas nas zonas costeiras, unha práctica que conta co aval da Unión Europea.
Nun comunicado, a institución explica que a contaminación por elementos potencialmente tóxicos en augas costeiras é un grave problema que require un control estrito para evitar danos sobre os ecosistemas mariños e sobre a poboación. Con todo, as baixas concentracións de contaminantes nas augas e a alta variabilidade dificultan a análise para avaliar o seu estado de contaminación.
É por iso que nos últimos 80 anos se fixeron centos de traballos empregando as concentracións nas algas e así obter unha visión integrada da contaminación no seu medio, unha técnica coñecida como biomonitorización e tivo o aval da Unión Europea na directiva Marco da auga.
A pesar dos recentes avances recomendando o uso de transplantes de alga Fucus Fucus vesiculosus para este fin, a USC sinala que a aplicación da biomonitorización viuse limitada por algunhas carencias como a falta de estandarización do protocolo, o que afecta á comparabilidad entre estudos; a ausencia de traballos investigando a relación entre as concentracións das algas e as do medio e o descoñecemento dos mecanismos de carga, que afecta á interpretación dos resultados.
Precisamente, para encher estes ocos de coñecemento, o biólogo Antón Vázquez Arias ha traballo na súa tese de doctoramiento nas limitacións de empregar algas pardas para medir a contaminación ambiental en augas costeiras debido ao complexo proceso polo que estes organismos captan metais pesados.
Este achado revela a dificultade á hora de empregar estes organismos como biomonitores. A tese, que forma parte da liña de investigación de biomonitorización do centro singular CRETUS, foi dirixida polo Jesús Aboal, do Departamento de Bioloxía Funcional da USC.
CINCO EXPERIMENTOS
Para a súa investigación, Vázquez Arias levou a cabo cinco experimentos. Dous primeiros centrados en probar transplantes tratados de distintos modos e na relación das súas concentracións de elementos contaminantes coas do medio, que implicou a exposición de algas non contaminadas en diversos puntos da costa galega para analizar a súa captación de contaminantes e comparala coas súas concentracións de auga.
Os tres últimos trataron de esclarecer os mecanismos polos que as algas captan estes contaminantes e, para iso, recolléronse algas de sitios con distintos niveis de contaminacións que se analizaron con técnicas puntaras para o mapeado da distribución de elementos a escala nanométrica.
MELLORAR A TÉCNICA
Os resultados puxeron de manifesto que as concentracións de elemetnos contaminantes nas algas non reflicten as concentracións na auga que as rodea, xa que teñen mecanismos de captación complexos, onde interveñen diversos factores fisiológicos e ambientais.
O estudo das distribucións elementais nas células das algas revelaron que distintos elementos teñen localizacións e procesos de carga diferentes. Ademais, viuse que as algas controlan de forma precisa a captación destes contaminantes, evitando absorber aqueles que non teñen funcións matabólicas e secuestrando os que lles son precisos en orgánulos especializados.
Estes resultados, explica a USC, pon en cuestión os traballos previos de biomonitarización con algas e urxen a investigar de forma máis profunda a relación entre os contaminantes ambientais e os das algas para poder empregar técnicas como a biomonitorización de forma efectiva e eficaz.
O traballo desta tese levou a cabo no marco dun proxecto de xeración de coñecemento do Ministerio de Ciencia, Innovación e Univeridades e Antón Vázquez contou co apoio da mesma institución a través do programa Formación de Profesorado Universitario.
Do cinco traballos incluídos, tres deles xa foran publicados en revistas de prestixio na área, como son Journal of Hazardous Materials e Science of the Total Environment.
