Compostela é unha cidade que destaca por ser berce de cultura, historia e arquitectura. Centos de edificios amosan esa importancia e unha das xoias patrimoniais máis destacables da cidade é o Convento de Santa Clara. Situado na Rúa de San Roque, este convento representa un dos exemplos máis icónicos do barroco de placas ou barroco compostelán. Pero, que é exactamente este estilo?
O barroco de placas é un estilo arquitectónico propiamente galego que só se desenvolveu en Santiago entre os séculos XVI e XVIII. Este estilo distínguese pola combinación de elementos decorativos xeométricos e a impoñente presenza do granito, material abundante na rexión. Simón Rodríguez, erixiuse como o máximo expoñente deste estilo e foi o artista que construíu o Convento de Santa Clara para as hermanas da Orde das Clarisas.
Nunha primeira ollada, chama a atención a singularidade da súa fachada. Tres grandes cilindros coroan o edificio, elementos que poden parecer fóra de lugar nunha edificación relixiosa desta época. Porén, estes cilindros están perfectamente integrados no contexto arquitectónico de Santiago, onde o barroco de placas destaca grazas ao seu uso de figuras xeométricas que crean un xogo de volumes, facendo que a fachada pareza desafiar a gravidade.
O uso do granito nas obras de Simón Rodríguez é fundamental. Este arquitecto opta por valorar o material en si mesmo e amosar un manexo impecable deste. A disposición no retablo destas formas xeométricas engade dinamismo e forza plástica, que vai en aumento a medida que os elementos ascenden no muro da fachada. Esta composición crea unha sensación de movemento, modernidade e complexidade que contrasta coa austeridade que adoitaban ter os edificios relixiosos do seu tempo.
Este estilo non se limita exclusivamente ao ornamental, senón que tamén reflicte o contexto social e relixioso da época. Durante o século XVIII, Santiago viviu un período de esplendor arquitectónico grazas á revitalización do poder eclesiástico e do arcebispado tras os séculos escuros. Este renacemento permitiu a creación de novas obras monumentais que reafirmaban o poder da Igrexa e dun barroco que marcaba a identidade da arquitectura picheleira.
O máis sorprendente desta construción é a súa fachada, construída en 1719, non é a verdadeira fronte da igrexa. Trátase dun retablo arquitectónico, unha especie de falso “telón” decorativo que oculta a fachada real, moito máis austera e funcional. Esta técnica, común en moitas construcións barrocas, tiña o obxectivo de sorprender ao espectador e crear unha sensación de magnificencia, aínda que a estrutura real fose moito máis simple.
A xeito de curiosidade, existe unha tradición popular relacionada co convento: se queres evitar que chova o día da túa voda, debes levarlles ovos ás monxas de Santa Clara.
Ver esta publicación en Instagram