A exdirectora xeral de Patrimonio Cultural Carmen Martínez Insua asinou o mesmo día no que o Goberno que dirixe Alfonso Rueda aprobou o seu cesamento un informe desfavorable ao proxecto modificado para o desenvolvemento da senda que planeou a Xunta bautizada como “eixo de mobilidade sustentable” en Santiago de Compostela, entre O Milladoiro e a estación intermodal.
O proxecto para efectuar esta senda, que cruza o Bosque do histórico Banquete de Conxo, non estivo exenta de polémica e xerou unha importante contestación veciñal.
Segundo avanzou a Cadena SER e puido confirmar Europa Press, entre os últimos actos administrativos de Martínez Insua antes de abandonar o seu cargo –nesa mesma xornada Rueda ratificou que renunciaba por petición propia e que sería substituída no cargo polo profesor Ángel Miramontes– estivo ratificar un informe desfavorable a esta modificación.
Devandito documento, asinado pola exdirectora xeral o pasado 12 de maio ás 14,43 horas, resolve “non autorizar” o trazado modificado deste proxecto e insta a achegar “unha nova formulación” do mesmo que “teña en conta os preceptos e criterios” necesarios para evitar as afeccións a “os elementos históricos, ambientais e naturais que definen o valor cultural da área”.
“Esta nova formulación sería un novo obxecto para a súa tramitación e autorización, se procede, por esta Dirección Xeral de Patrimonio Cultural”, recolle o informe, que constata que contra a resolución, que non pon fin á vía administrativa, pódese pór recurso de alzada ante a Consellería de Cultura no prazo dun mes.
Para xustificar a resolución, Martínez Insua (que xa estivo no foco polo seu estudo sobre Altri e a polémica ao redor da proposta de converter a cheminea da factoría proxectada para A Ulloa en “unha icona”) repasa o contido da modificación do trazado e alude a dous informes, ambos os datados en decembro de 2024, dos servizos de Arquitectura e Arqueoloxía.
No caso de Arquitectura, reprodúcese que estudada a documentación achegada, determinouse que aínda que o trazado modificado “minora de forma importante as afeccións ao patrimonio cultural”, aínda conta con “tramos incompatibles coa protección” do mesmo e a conservación dos seus valores. Termos similares reflicte o informe de Arqueoloxía.
A resolución agrega que, en vista dos informes técnicos e escoitado o representante municipal, tendo en conta os impactos sobre as condicións espaciais do territorio histórico e que se constata “unha imposibilidade normativa” de admitir novas aliñacións e rasantes no espazo abarcado polo conxunto histórico sen plan especial, o Consello Asesor do Camiño, na súa reunión, tamén de decembro de 2024, informou, do mesmo xeito, desfavorablemente.
A pesar de que os informes técnicos foron áxiles (o modificado do proxecto presentouse en novembro e estaban en decembro), a resolución final de Patrimonio tivo que esperar ao pasado 12 de maio. Máis rápidos foron os pasos no caso do proxecto inicial, tendo en conta que a Consellería que se ocupa de asuntos de mobilidade pediu informe de Patrimonio en xaneiro de 2023 e a principios de marzo este xa estaba listo.
LOITA VECIÑAL E MODIFICACIÓN DO PROXECTO
O ‘Eixo de Mobilidade Sustentable de Santiago’ proxectado pola Xunta leva máis de dous anos espertando un gran malestar entre os veciños das zonas afectadas, que se opuxeron frontalmente a unhas actuacións que, argumentan, “destrúen unha zona natural absolutamente singular”: o Bosque do Banquete de Conxo.
A iniciativa, financiada con sete millóns de euros de fondos europeos, consiste nun viario para bicicletas e peóns que se levará a cabo na mesma área dun proxecto anterior, que busca a restauración e o aumento da biodiversidade na beira do río Sar. O proxecto é Ecobosque, presentado en 2022 e que supuña restaurar 258.000 metros cadrados e máis de 2,5 quilómetros de río.
O propio goberno compostelán opúxose ás obras do eixo de mobilidade tal e como están expostas. De feito, presentou alegacións no seu momento. A finais de decembro de 2022, cando a Dirección Xeral de Mobilidade anunciou o proxecto e este someteuse a información pública, o goberno local pediu “reconsiderar” o trazado e xa en xuño de 2024, a Corporación municipal solicitou nun pleno paralizar as obras.
Ecoloxistas en Acción formulou unha denuncia do proxecto autonómico ante a Fiscalía Europea, e, finalmente, en novembro de 2024, a Xunta presentou unha modificación do trazado. Insistían en que se executaban variacións en aras do “consenso” e non porque o proxecto non fose “completamente viable” e “respectuoso” coa contorna e coa iniciativa de restauración exposta para a zona de Conxo polo Concello de Santiago.
O modificado aproveita as plataformas existentes do aparcadoiro do Hospital de Conxo para afastarse da zona do Banquete e eliminar tamén desta forma as cruces polo río Sar.
A Xunta destacou que se saía así completamente do Plan Especial de Conxo e daba continuidade ao espazo ciclista pola zona e aos peóns polas sendas xa existentes. Tamén, que se atendía á petición do Concello de Santiago para evitar aproximarse aos hortos urbanos na contorna da rúa Clara Campoamor.
“DOUS ANOS E MEDIO DE LOITA”
Coa cuestión tamén xudicializada nos tribunais de Santiago, os veciños non deixaron de loitar, chegando a concentrarse ante as obras para demandar a súa paralización.
Fontes da Asociación Conxo Aberto consultadas por Europa Press reivindicaron que levan “dous anos e medio de loita” e van vendo como se lles “dá a razón” no exposto desde as alegacións ao proxecto inicial.
“Aféctase unha zona incluída na Lista de Patrimonio Mundial da Unesco, e actúase nunha zona na que se está realizando un traballo de rexeneración ambiental financiado con fondos Nesxt Generation”, inciden, antes de engadir que non se trata de “un grupo de veciños intransixentes” que “non queren que as bicicletas pasen por diante da súa casa” como, quéixanse, “quixeron dar a entender” desde Infraestruturas.
“Somos un grupo de veciños moi preocupados pola conservación dun espazo patrimonial, cultural e ambiental de gran valor, un espazo que herdamos, amamos e queremos conservar e pór en valor”, agregan as fontes consultadas, quen inciden en que solicitaron á Xunta o informe de Icomos e prevén seguir loitando para “evitar danos non só na zona patrimonial, senón dentro da totalidade do espazo no que actúa Ecobosque”.
